Kết quả thực hiện Đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020” trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2010-2020 theo Quyết định số 1956/QĐ-TTg

Ngày  26 tháng 11 năm 2021, Ban chỉ đạo thực hiện Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn trên địa bàn Thành phố đã tổ chức hội nghị tổng kết công tác Đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại Thành phố Hồ Chí Minh giai đoạn 2010 – 2020 và Phương hướng, nhiệm vụ giai đoạn 2021 – 2025. Tại Hội nghị, Ban chỉ đạo đã báo cáo tổng kết Đề án “Đào tạo nghề cho lao động nông thôn đến năm 2020” giai đoạn 2010-2020, trong đó có một số nội dung chính như sau:

  1. Mục tiệu, nhiệm vụ đào tạo nghề cho lao động nông thôn giai đoạn 2010-2020:

  a) Giai đoạn 2010-2015

- Đa dạng hóa các loại hình dạy nghề, những nghề phù hợp với đặc điểm phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố. Gắn đào tạo với giải quyết việc làm cho người lao động, nhằm đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng cho yêu cầu phát triển nông nghiệp, nông thôn trên địa bàn Thành phố đến năm 2020.

- Nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo nghề nhằm tạo việc làm, tăng thu nhập của lao động nông thôn; góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động và cơ cấu kinh tế, phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố.

- Xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp huyện, xã có bản lĩnh chính trị vững vàng, có năng lực, trình độ, phẩm chất đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ quản lý hành chính, điều hành kinh tế - xã hội và thực thi công vụ phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn.

- Giai đoạn 2010 đến 2015: phấn đấu dạy nghề cho 45% lao động nông thôn, tập trung cho những vùng chuyển dịch cơ cấu kinh tế và các xã xây dựng nông thôn mới của Thành phố. Các phường còn đất nông nghiệp thuộc quận 8, quận 9, quận 12, quận Bình Tân, quận Thủ Đức, quận Gò vấp, quận Bình Thạnh; đào tạo bồi dưỡng cho 40% cán bộ công chức xã, đảm bảo các tiêu chuẩn theo từng chức danh công chức.

  b) Giai đoạn 2016-2020

- Đào tạo nghề cho 55.000 lao động nông thôn, trong đó đặt hàng đào tạo trình độ trung cấp, cao đẳng cho 3.500 lao động nông thôn gồm: Khoảng 52.700 lao động nông thôn được đào tạo nghề (16.000 người học nghề nông nghiệp; 36.700 người học nghề phi nông nghiệp), trong đó đặt hàng dạy nghề khoảng 3.500 lao động nông thôn. Tỷ lệ có việc làm sau khi học nghề đạt 80% trở lên.

- Đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, năng lực quản lý hành chính, quản lý kinh tế - xã hội chuyên sâu cho khoảng 2.300 lượt cán bộ, công chức xã đáp ứng yêu cầu lãnh đạo, quản lý kinh tế - xã hội tại các xã của Thành phố.

- Đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm, kiến thức kinh doanh và khởi sự doanh nghiệp, nghiệp vụ quản lý, tư vấn đào tạo nghề, tư vấn việc làm cho 1.500 giáo viên, người dạy nghề, cán bộ quản lý đào tạo nghề các huyện, cán bộ hội, đoàn thể.

- Đến năm 2020, tỷ lệ lao động nông thôn làm việc trong các thành phần kinh tế đã qua đào tạo nghề nghiệp đạt trên 85%

2. Kết quả thực hiện đào tạo nghề cho lao động nông thôn giai đoạn 2010-2020:

- Giai đoạn 2010-2015, Thành phố đã tổ chức đào tạo nghề cho 34.808 người, trong đó, đối tượng 1 là 2.207 người, đối tượng 2 là 937 người, đối tượng 3 là 31.664 người; có 9.774 người học nghề nông nghiệp và 25.034 người học nghề phi nông nghiệp.

- Giai đoạn 2016-2019, Thành phố đã tổ chức đào tạo nghề cho 48.585 người lao động, đạt tỷ lệ 88,34% so chỉ tiêu kế hoạch giai đoạn 2016 - 2020.

- Tính đến 30/10/2020, Thành phố đã tổ chức đào tạo nghề cho 6.261 lao động, đạt 96,32% kế hoạch năm 2020, ước thực hiện năm 2020 đào tạo nghề cho 6.500 người.

Trong quá trình thực hiện Quyết định số 1956/QĐ-TTg, Thành phố đã đào tạo nghề cho khoảng 89.808 lao động, trong đó có khoảng 87.355 lao động được hỗ trợ chính sách theo Quyết định số 1956/QĐ-TTg, sau học nghề có 80% lao động có việc làm, số còn lại tự tạo hoặc tự tìm việc làm.

3. Đánh giá kết quả thực hiện đào tạo nghề cho lao động nông thôn giai đoạn 2010-2020

a. Thuận lợi

Công tác tuyên truyền, tư vấn học nghề và việc làm đã mang lại hiệu quả cơ bản trong việc gắn kết người học với đơn vị đào tạo và đơn vị tuyển dụng lao động. Nhận thức của người dân về học nghề ngày càng tích cực hơn, đặc biệt là trong điều kiện đất nông nghiệp ngày càng thu hẹp do yêu cầu đô thị hóa của Thành phố, lao động nông thôn đã hiểu rõ được lợi ích của việc học nghề để có tay nghề vững chắc, có thêm nhiều cơ hội về việc làm, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống. Ngoài việc hỗ trợ của nhà nước, nhiều lao động nông thôn đã tự bù thêm kinh phí để học nghề theo nhu cầu. Số người thoát nghèo, số người có thu nhập khá tăng. Điều đó có thể khẳng định công tác dạy nghề cho lao động nông thôn trong những năm qua đã thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động trong nông thôn, góp phần thực hiện xây dựng nông thôn mới.

Công tác điều tra, thu thập số liệu và quản lý lao động sau đào tạo nghề được chuẩn bị đầy đủ và có hiệu quả, các hoạt động công khai danh mục nghề đào tạo, các chính sách về đào tạo nghề và thông tin tuyển dụng được Ủy ban nhân dân các phường, xã chú trọng và công khai đến người lao động trên           địa bàn.

Qua phúc tra thực tế cho thấy người lao động sau khi đào tạo có việc làm và có chuyên môn kỹ thuật đáp ứng nhu cầu về sản phẩm, vệ sinh, an toàn lao động.

b. Khó khăn và hạn chế

Công tác vận động học nghề giải quyết việc làm đối với hộ nghèo và cận nghèo khó khăn, do còn ỷ lại chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Mặt khác, đa số học viên là lao động chính, việc học nghề sẽ ảnh hưởng đến thu nhập của gia đình nên ngại vì phải theo học dài ngày.

Công tác tư vấn học nghề và việc làm tại một số phường, xã thực hiện chưa hiệu quả nên lao động nông thôn không lựa chọn được đúng nghề phù hợp với năng lực bản thân. Ở một số địa phương, việc tổ chức khảo sát, điều tra nhu cầu học nghề của lao động nông thôn chưa chính xác. Ngoài ra, một số lao động muốn tự tạo việc làm bán thời gian để vừa chăm sóc gia đình và tăng thêm thu nhập nên đã đăng ký học nghề dịch vụ. Tuy nhiên, sau một thời gian tự tạo việc làm không hiệu quả nên không tiếp tục kinh doanh theo ngành nghề đã được đào tạo.

4. Phương hướng, nhiệm vụ giai đoạn 2021 – 2025

Giai đoạn 2010 – 2020, công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn đã gặt hái nhiều thành công, bên cạnh các thuận lợi thì cũng còn có nhiều khó khăn, vướng mắc. Tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo vẫn chưa đạt tuyệt đối và trong giai đoạn tiếp theo khi số lượng lao động nông thôn tăng lên thì đòi hỏi phải có những giải pháp thích hợp để đào tạo nghề cho số lao động này. Do đó, việc tiếp tục thực hiện công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn trong những năm tiếp theo là rất cần thiết.

  Bên cạnh đó, cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang trong quá trình diễn biến mạnh mẽ, phương thức sản xuất dần thay đổi, do vậy, các lao động nông thôn cần phải được đào tạo bổ sung các kiến thức mới nhằm tiếp cận trình độ phát triển khoa học kỹ thuật, làm chủ công nghệ sản xuất, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố.\

a) Mục tiêu và nhiệm vụ

- Đào tạo nghề nhằm nâng cao chất lượng lao động, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông thôn.

 - Đa dạng hóa các nghề đào tạo cho lao động nông thôn, cụ thể theo nhu cầu của người học và thực tiễn sản xuất; chọn lọc ngành nghề phù hợp, nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo, nhằm tạo việc làm, chuyển đổi nghề, tăng thu nhập và nâng cao chất lượng cuộc sống của người lao động; không tổ chức đào tạo khi chưa dự báo được nơi làm việc và mức thu nhập của người lao động sau khi học nghề.

 - Tổ chức đào tạo nghề cho lao động nông thôn theo các mô hình đã thí điểm có hiệu quả, phù hợp với thực tế ở địa phương theo phương châm gắn nhu cầu đăng ký của người học với quy hoạch vùng sản xuất nông nghiệp, quy hoạch xây dựng nông thôn mới.

b) Một số nội dung trọng tâm

- Các Sở ngành, Hội đoàn thể và Ủy ban nhân dân các quận/huyện đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền để người dân nắm bắt được các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về vai trò vị trí công tác đào tạo nghề cho lao động nông thôn đối với phát triển kinh tế-xã hội. Nâng cao chất lượng lao động nông thôn năng suất, hiệu quả sản xuất; tạo việc làm, tăng thu nhập để người dân tích cực tham gia học nghề. Đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền, vận động, nhằm nâng cao nhận thức của các cấp, các ngành và toàn xã hội đối với đào tạo nghề, giải quyết việc làm phù hợp với tình hình thực tế trên địa bàn.

- Xây dựng kế hoạch đào tạo nghề cho lao động nông thôn gắn với quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội và Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Tập trung nhân rộng có mô hình dạy nghề đã thí điểm cho hiệu quả, dạy nghề gắn với nhu cầu sản xuất, vùng chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Ưu tiên dạy nghề cho lao động thuộc diện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng, hộ nghèo, hộ cận nghèo, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật, lao động chuyển đổi mục đích sử dụng đất, lao động nữ.

- Gắn dạy nghề với nhu cầu sử dụng lao động trong sản xuất, đẩy mạnh hoạt động hỗ trợ vốn, phương tiện sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, giới thiệu việc làm cho lao động nông thôn sau khi học nghề. Tăng cường tín dụng đối với lao động nông thôn được tiếp cận và vốn vay ưu đãi, vốn vay hỗ trợ lãi suất, nhằm mở rộng hỗ trợ sản xuất, thu hút lao động tại chổ để giải quyết việc làm.

- Huy động các nhà khoa học, các chuyên gia trong lĩnh vực nông nghiệp, cán bộ kỹ thuật, kỹ sư, nông dân sản xuất giỏi có đủ điều kiện tham gia dạy nghề và tạo việc làm cho lao động nông thôn.

- Tăng cường công tác chỉ đạo của Ban chỉ đạo đào tạo nghề cho lao động nông thôn, trách nhiệm của các ngành, các cấp, các đoàn thể. Phân công cụ thể trong việc triển khai thực hiện Đề án; đẩy mạnh phân công, phân cấp; gắn chặt trách nhiệm dạy nghề cho lao động nông thôn với chính quyền cơ sở.