Phát huy vai trò hợp tác xã trong  lĩnh vực nông nghiệp

Sản xuất rau thủy canh tại HTX Tuấn Ngọc, Thành phố Thủ Đức

Sau 20 năm thực hiện Nghị quyết số 13-NQ/TW về tiếp tục đổi mới, phát triển và nâng cao hiệu quả kinh tế tập thể (KTTT) và 10 năm thi hành Luật Hợp tác xã (HTX) năm 2012, số lượng HTX nông nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh không ngừng tăng nhanh cả về quy mô lẫn chất lượng. Tuy nhiên, trong thời gian tới, để HTX thật sự phát huy vai trò trong phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp, các chuyên gia kinh tế cho rằng cần nhanh chóng hoàn thiện, bổ sung chính sách, thực hiện cơ chế đồng bộ… giúp HTX có thêm những động lực để phát triển.

Những thành tựu hợp tác xã nông nghiệp thành phố Hồ Chí Minh

Tính tháng 11 năm 2021, trên địa bàn Thành phố có 113 hợp tác xã đang hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Không chỉ tăng về số lượng mà chất lượng và hiệu quả của các HTX nông nghiệp cũng có nhiều đổi mới. Tỷ lệ các HTX nông nghiệp được đánh giá xếp loại tốt, khá đạt 72%. Nhờ sự thay đổi đem đến những tín hiệu như vậy đã thu hút được người dân tham gia vào HTX, số lượng tăng dần theo từng năm. Số thành viên của 113 hợp tác xã là 2.438 thành viên (tăng 1.070 thành viên  so với ngày 31 tháng 12 năm 2001 là 1.368 thành viên).

Hiện nay, các hợp tác xã đóng vai trò là đầu mối trong tổ chức sản xuất, kết nối tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp giữa hộ nông dân và doanh nghiệp (số lượng hợp tác xã tham gia liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp là 25 hợp tác xã), trong đó hợp tác xã lên kế hoạch sản xuất cho hộ thành viên, theo tiêu chuẩn, yêu cầu về sản phẩm của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, hợp tác xã còn chú trọng sản xuất nông sản theo hướng sạch, an toàn, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng (diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP của hợp tác xã là 158 ha). Thông qua hình thức liên kết sản xuất với hợp tác xã là một trong những nhân tố quan trọng giúp các hộ sản xuất nông nghiệp nâng cao thu nhập và gia tăng giá trị sản xuất, vì vậy, việc phát triển hợp tác xã làm gia tăng nhu cầu liên kết, hợp tác với những hình thức, quy mô khác nhau giữa các hộ nông dân và doanh nghiệp góp phần đưa kinh tế tập thể trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế trong phát triển nông nghiệp.

Nhờ những hoạt động sản xuất, kinh doanh sáng tạo, đến nay, tổng số vốn hoạt động của 113 hợp tác xã là 365.655 triệu đồng, trong đó tổng số vốn đăng ký mới tăng 243.610 triệu đồng so với thời điểm năm 2001 là 97.585 triệu đồng, tổng doanh thu bình quân của các hợp tác xã là 20.132 triệu đồng, lợi nhuận bình quân là 190 triệu đồng/hợp tác xã, tăng 15.742 triệu đồng so với năm 2001 (990 triệu đồng), lợi nhuận bình quân năm 2011 là 35 triệu đồng/hợp tác xã. Thu nhập bình quân của thành viên, lao động của hợp tác xã ước đạt 5,5 triệu đồng/người tăng 4,2 triệu đồng so với ngày 31 tháng 12 năm 2001.

Bên cạnh việc phát huy nội lực của các HTX thì chính sách của Nhà nước trong những năm qua cũng góp phần không nhỏ trong việc thúc đẩy hoạt động của các HTX. Trong vòng 20 năm qua như: chính sách cán bộ và nguồn nhân lực, chính sách tài chính tín dụng, chính sách hỗ trợ về khoa học và công nghệ, chính sách hỗ trợ thành lập mới hợp tác xã.

Phương hướng phát triển hợp tác xã nông nghiệp hiệu quả giai đoạn 2021-2025

Để tăng cường phát triển mô hình HTX nông nghiệp hoạt động hiệu quả gắn với phát huy vai trò trung tâm của HTX là đầu mối tổ chức sản xuất, kết nối tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp giữa hộ nông dân và doanh nghiệp, trên cơ sở chủ trương, chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ủy ban nhân dân Thành phố xác định phương hướng phát triển như sau:

Phát triển kinh tế tập thể trong lĩnh vực nông nghiệp phải dựa trên nội lực của HTX là chính, nhà nước hỗ trợ về mặt thể chế, cơ chế chính sách và một phần ngân sách nhằm tạo điều kiện cho kinh tế tập thể phát triển.

Khuyến khích các hộ tham gia vào HTX nông nghiệp trở thành thành viên của HTX, để hộ nông dân yên tâm sản xuất, khi việc lập kế hoạch sản xuất và tổ chức sơ chế, chế biến, tiêu thụ sản phẩm đã có HTX đảm nhận.

Vận động các hộ nông dân, đặc biệt là các hộ nông dân sản xuất giỏi tham gia THT, từng bước nâng cao hiệu quả hoạt động tiến đến thành lập HTX, vận động các hộ trang trại làm nòng cốt thành lập các HTX mới. Củng cố các HTX hiện có, giải quyết các khó khăn HTX đang vướng mắc, kiên quyết giải thể các HTX ngưng hoạt động, hoạt động không hiệu quả kéo dài, nâng cao năng lực của các HTX đang hoạt động hiệu quả.- Phát triển HTX hoạt động trong lĩnh vực sản xuất, chế biến và tiêu thụ các sản phẩm nông nghiệp, ngành nghề nông thôn có giá trị kinh tế cao của Thành phố, trong đó tập trung phát triển HTX hoạt động sản xuất kinh doanh đối với các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của Thành phố, bao gồm: rau, hoa kiểng, bò sữa, heo, tôm nước lợ, cá cảnh (Quyết định số 4545/QĐ-UBND ngày 15 tháng 10 năm 2018 của Ủy ban nhân dân TP.HCM).

Tổ chức hoạt động của HTX: Chủ yếu cung cấp các sản phẩm dịch vụ đầu vào (giống, vật tư, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, chăm sóc thú y, thức ăn chăn nuôi, thủy sản,...); hướng dẫn kỹ thuật, kiểm soát quy trình sản xuất đạt tiêu chuẩn theo yêu cầu của khách hàng; tổ chức thu gom, sơ chế, chế biến sản phẩm của thành viên và cung cấp cho doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm.