Sự cần thiết xây dựng và thành lập các hợp tác xã nông nghiệp
Tại Thành phố Hồ Chí Minh, quá trình đô thị hóa diễn ra ngày càng nhanh, diện tích đất sản xuất nông nghiệp ngày càng thu hẹp, hộ cá thể không phải là mô hình tối ưu để phát triển sản xuất nông nghiệp; việc liên kết với doanh nghiệp để sản xuất, tiêu thụ nông sản được khuyến khích nhưng không phải là cứu cánh. Để phát triển nông nghiệp Thành phố trong thời gian tới thì việc phát triển kinh tế hợp tác là tất yếu, nhất là hợp tác xã được xem là lực lượng nòng cốt kết nối tất cả các hộ sản xuất nhỏ lẻ. Khi tham gia hợp tác xã hộ nông dân sẽ được hợp tác xã hướng dẫn các phương pháp canh tác tốt và được hưởng phúc lợi từ hợp tác xã theo Điều lệ hợp tác xã. Bên cạnh đó, các hộ nông dân tham gia vào hợp tác xã sẽ được hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm ổn định, thậm chí khi giá thị trường lên cao thì các hợp tác xã cũng tiến hành hỗ trợ cho nông dân với cam kết thu mua tối đa 70 – 80% giá thị trường. Hợp tác xã còn có vai trò là đơn vị tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm, là đầu mối ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp, xây dựng thương hiệu sản phẩm nông nghiệp cho hộ nông dân,… Đây là công việc nếu từng hộ nông dân cá thể thì rất khó thực hiện được. Mục tiêu của hợp tác xã không phải là tối đa hoá lợi nhuận, mà là tối đa hóa lợi ích trước mắt và lâu dài của thành viên bằng cách đáp ứng nhu cầu chung của thành viên về sản phẩm, dịch vụ, hoặc tạo việc làm và nâng cao thu nhập cho thành viên một cách hiệu quả hơn - điều mà từng thành viên đơn lẻ không thực hiện được hoặc thực hiện kém hiệu quả trong điều kiện kinh tế thị trường.
Đặc tính này làm nổi bật sự khác biệt cơ bản giữa bản chất hợp tác xã so với công ty cổ phần (được điều chỉnh theo Luật doanh nghiệp). Mục đích của công ty là cung cấp sản phẩm, dịch vụ cho thị trường đại chúng nhằm tối đa hóa lợi nhuận của doanh nghiệp và mục tiêu của các thành viên góp vốn vào công ty cổ phần là để được chia lợi nhuận tối đa theo tỷ lệ vốn góp của mình.Khu vực sơ chế rau của HTX Phước An, huyện Bình Chánh
Phát triển mô hình kinh tế hợp tác thông qua hợp tác xã hiện nay rất cần thiết vì hợp tác xã góp phần giúp thành viên, người lao động có đời sống ổn định hơn, thu nhập ngày càng cao hơn so với các hộ ngoài hợp tác xã. Nguyên nhân chính là do các hộ ngoài hợp tác xã chưa được trang bị đầy đủ kiến thức sản xuất nên sử dụng nhiều nguyên liệu hơn, dẫn đến chi phí sản xuất cao, ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập. Việc phát triển hợp tác xã làm gia tăng nhu cầu liên kết, hợp tác với những hình thức, quy mô khác nhau giữa các hộ nông dân và doanh nghiệp góp phần đưa kinh tế tập thể trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế trong phát triển nông nghiệp.
Tính đến ngày 10 tháng 5 năm 2021, trên địa bàn Thành phố có 150 hợp tác xã và 02 Liên hiệp hợp tác xã đăng ký hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Trong số 150 hợp tác xã thì có 114 hợp tác xã đang hoạt động nông nghiệp với 2.569 thành viên, bình quân 23 thành viên/hợp tác xã, tổng vốn điều lệ là 368.255 triệu đồng, bình quân 3.230 triệu đồng/hợp tác xã. Trong năm 2020, đã thành lập mới 17 hợp tác xã, 05 tháng đầu năm 2021 thành lập mới 03 hợp tác xã.Khu vực nuôi cá kiểng của HTX Sinh vật cảnh Sài Gòn, huyện Củ Chi
Trong giai đoạn 2021 – 2025, Thành phố tiếp tục quan tâm đến mô hình kinh tế tập thể, đặc biệt là hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp, cụ thể, ngày 27 tháng 10 năm 2020, Ủy ban nhân dân thành phố đã ban hành Quyết định số 4007/QĐ-UBND về phê duyệt Đề án Phát triển hợp tác xã nông nghiệp hoạt động hiệu quả trên địa bàn Thành phố giai đoạn 2021 – 2025. Trong đó xây dựng nhiều giải pháp để thực hiện mục tiêu phát huy vai trò trung tâm của hợp tác xã là đầu mối tổ chức sản xuất, kết nối tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp giữa hộ nông dân và doanh nghiệp như hỗ trợ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của hợp tác xã; hỗ trợ thành lập mới hợp tác xã nông nghiệp; hỗ trợ ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất nông nghiệp; hỗ trợ vốn, tín dụng; hỗ trợ xúc tiến thương mại và tiêu thụ sản phẩm cho hợp tác xã nông nghiệp.