Phát triển nông thôn và bố trí dân cư

Triển khai Chương trình OCOP và chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021–2025

Triển khai Chương trình OCOP và chương trình phát triển
du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 – 2025

Vừa qua, ngày 09 tháng 9 năm 2022, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chủ trì, tổ chức Hội nghị trực tuyến triển khai Chương trình OCOP và Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025. Diễn đàn được tổ chức tại nhiều điểm cầu trong cả nước.

Tại Hội nghị đã báo cáo kết quả và thông qua kế hoạch trọng tâm triển khai Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025 như sau:

1. Kết quả triển khai thực hiện

Về Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) trong xây dựng nông thôn mới: sau hơn 4 năm triển khai Chương trình theo Quyết định số 490/QĐ-TTg ngày 07/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ, Chương trình OCOP đã có sự lan tỏa mạnh mẽ, được triển khai đồng bộ, rộng khắp, được tất cả các địa phương chủ động triển khai một cách hiệu quả và thành công trở thành một giải pháp được ưu tiên trong phát triển kinh tế nông thôn, gắn với xây dựng nông thôn mới. Đến ngày 31/8/2022, tất cả 63/63 tỉnh thành phố đã tổ chức đánh giá phân hạng sản phẩm, cả nước đã có 8.478 sản phẩm OCOP đạt 3 sao trở lên, trong đó: 65,4% sản phẩm 3 sao, 33,4% sản phẩm 4 sao, 1% sản phẩm tiềm năng 5 sao và 0,2% sản phẩm 5 sao. Đã có hơn 4.351 chủ thể OCOP, trong đó có 38,3% là HTX, 26,1% là doanh nghiệp, 33,3% là chủ cơ sở sản xuất/hộ kinh doanh, còn lại là tổ hợp tác có sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên. Chương trình OCOP đã có những tác động tích cực, đậm nét đến phát triển kinh tế nông thôn, cụ thể như: (1) góp phần khơi dậy tiềm năng đất đai, sản vật, lợi thế so sanh, đặc biệt là các giá trị văn hóa vùng miền để hình thành các sản phẩm OCOP tích hợp “đa giá trị”, gắn kết giữa phát triển nông nghiệp với dịch vụ, du lịch; (2) thông qua Chương trình, nhiều địa phương đã quy hoạch được các vùng nguyên liệu đặc sản, phát triển các ngành nghề nông thôn, hình thành nhiều sản phẩm OCOP gắn với vai trò như một “đại sứ” truyền tải những câu chuyện sản phẩm mang tình nhân văn của vùng, miền; (3) Chương trình đã thúc đẩy hướng đi về phát triển kinh tế ở những vùng khó khăn và các nhóm yếu thế như đồng bào dân tộc thiểu số, phụ nữ.

Về Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới: thông qua Chương trình OCOP, nhiều địa phương đã chủ động phát triển nhóm sản phẩm dịch vụ du lịch nông thôn và điểm du lịch. Đến nay, các địa phương đã đánh giá và công nhận 65 sản phẩm OCOP thuộc nhóm dịch vụ du lịch cộng đồng và điểm du lịch, trong đó nhiều vùng đã phát huy được lợi thế về điều kiện tự nhiên, sản xuất nông nghiệp, văn hóa, làng nghề truyền thống để hình thành các Điểm du lịch nông thôn đặc sắc như: Miền núi phía Bắc và Đồng bằng sông Cửu Long.

2. Kế hoạch cho giai đoạn 2021 - 2025

Trên cơ sở những kết quả đạt được của Chương trình OCOP, căn cứ Quyết định số 919/QĐ-TTg ngày 01/8/2022 và Quyết định số 922/QĐ-TTg ngày 02/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình OCOP và Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021 - 2025, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang dự thảo Kế hoạch của Ban Chỉ đạo Trung ương triển khai 02 Chương trình trên. Dự thảo Kế hoạch được kết cấu thành 03 phần: 1. Mục đích, yêu cầu; 2. Nội dung kế hoạch; 3. Tổ chức triển khai. Trong đó cụ thể hóa nội dung trọng tâm, phân công trách nhiệm cho các Bộ, ngành, địa phương gắn với thời gian cụ thể.

3. Định hướng của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về triển khai 02 Chương trình trên trong giai đoạn 2021-2025

Căn cứ vào dự thảo các Kế hoạch, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn định hướng một số nội dung trọng tâm triển khai 02 Chương trình trên như sau:

a) Về Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) giai đoạn 2021-2025, cần tập trung vào một số nội dung trọng tâm như sau:

- Tổ chức triển khai Chu trình OCOP linh hoạt, phù hợp theo hướng phát triển chuỗi giá trị sản phẩm OCOP gắn với vùng nguyên liệu địa phương. Trong đó, tập trung phát triển các đặc sản, sản phẩm truyền thống, phát huy giá trị văn hóa, hình thành sản phẩm tích hợp đa giá trị gắn với lợi thế về điều kiện sản xuất, giá trị văn hóa địa phương, đặc biệt là sản phẩm các làng nghề, nghề truyền thống, dịch vụ du lịch nông thôn; đẩy mạnh phát triển sản phẩm chế biến, chế biến sau gắn với vùng nguyên liệu địa phương, văn hóa và tri thức bản địa.

- Đẩy mạnh hoạt động đào tạo, tập huấn, chú trọng các kỹ năng về tổ chức sản xuất; quản trị; đổi mới, sáng tạo về sản phẩm; quản lý chất lượng, an toàn thực phẩm; kỹ năng về thiết kế bao bì, ghi nhãn và mẫu mã sản phẩm; sở hữu trí tuệ, truy xuất nguồn gốc theo chuỗi giá trị, marketing và phát triển thị trường. Đặc biệt là đổi mới về phương pháp tập huấn, hướng dẫn theo hướng phát triển sản phẩm dựa vào nội lực cộng đồng.

- Chú trọng và nâng cao chất lượng quản lý sản phẩm OCOP, trong đó: (1) Kiện toàn Hội đồng đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP các cấp theo hướng tinh gọn, hiệu quả; (2) Đẩy mạnh công tác giám sát, kiểm tra sản phẩm sau khi được đánh giá, phân hạng, nhất là chất lượng, an toàn thực phẩm; (3) Rà soát, kiểm tra đánh giá, phân hạng sản phẩm sau khi hết thời hạn công nhận nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các chủ thể đối với người tiêu dùng.

- Đối với hoạt động giới thiệu và xúc tiến thương mại: Đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối cung – cầu cho sản phẩm OCOP thông qua các diễn đàn, triển lãm, sự kiện tôn vinh, quảng bá, giới thiệu sản phẩm OCOP đặc sắc thường niên gắn với văn hóa cấp quốc gia, cấp vùng, địa phương và quốc tế. Đặc biệt, tập trung xây dựng để hình thành các “Điểm đến” về sản phẩm OCOP gắn với các trung tâm du lịch, các hoạt động văn hóa; nâng cao năng lực hệ thống logistic và nông sản và OCOP nhằm thúc đẩy thương mại, thị trường sản phẩm trong nước và xuất khẩu.

b) Về Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới:

- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, thay đổi tư duy, kiến thức, hành động cho cấp ủy, chính quyền, cán bộ; tổ chức, cá nhân kinh doanh du lịch; người dân, cộng đồng và khách du lịch về phát triển du lịch nông thôn bền vững trong xây dựng nông thôn mới.

- Hoàn thiện cơ chế, chính sách, văn bản hướng dẫn triển khai Chương trình, cụ thể: (1) rà soát, tích hợp và bổ sung định hướng phát triển du lịch nông thôn vào quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội và quy hoạch xây dựng nông thôn mới; (2) xây dựng tài liệu tập huấn về phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới; (3) Bộ tiêu chí, tiêu chuẩn về công nhận điểm du lịch nông thôn gắn với công tác quản lý nhà nước về du lịch.

- Tổ chức đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý du lịch, kiến thức thị trường, kỹ năng về hoạt động du lịch (ngoại ngữ, đón tiếp, xúc tiến du lịch,…), bảo vệ tài nguyên và môi trường du lịch cho người lao động làm việc trong lĩnh vực du lịch ở khu vực nông thôn.

- Tập trung xây dựng các điểm đến, sản phẩm du lịch nông thôn, hình thành các tour, tuyến du lịch nông thôn gắn với bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa và bảo vệ môi trường; sử dụng nguyên liệu và lao động tại chỗ; huy động sự tham gia của phụ nữ, người nghèo, người dân tộc thiểu số, người yếu thế để nâng cao đời sống, thu nhập cho người dân.

- Tổ chức các sự kiện, lễ hội, diễn đàn giới thiệu và kết nối cung cầu du lịch nông nghiệp, nông thôn. Lồng ghép giới thiệu sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn tại các sự kiện quảng bá du lịch Việt Nam, các chương trình kết nối nông sản và Chương trình OCOP. Đẩy mạnh chuyển đối số trong quảng bá, giới thiệu sản phẩm du lịch nông nghiệp, nông thôn./.

Một số hình ảnh của Hội nghị trực tuyến tại đầu cầu Thành phố Hồ Chí Minh